Overige Beperkingen
ODD
Een oppositioneel-opstandige
gedragsstoornis is een psychische aandoening die in het
DSM-IV is ingedeeld bij de ontwikkelinsstoornissen. De aandoening wordt
ook aangeduid met de Engels afkorting ODD (Oppositional Defiant Disorder).
Kinderen met deze aandoening zijn ongehoorzaam, zijn driftig, houden zich vaak
niet aan de regels en hebben meerdere problemen in de sociale omgang, vooral
met volwassenen, maar soms ook met leeftijdsgenoten. Regelmatig is er sprake
van comorbiditeit, dat wil zeggen dat de aandoening samengaat met andere
ziektebeelden, bijvoorbeeld ADHD, autisme of een hechtingsstoornis, waardoor de
diagnose niet eenvoudig te maken is. Zo overlappen bijvoorbeeld de symptomen
van een oppositioneel-opstandige gedragsstoornis en ADHD. Bij ODD ligt de
nadruk echter meer op agressiviteit en bij ADHD op impulsiviteit.
Het DSM-IV (diagnostisch handboek) geeft de volgende criteria voor ODD:
Er bestaat gedurende minimaal zes maanden een patroon van negatief, agressief
en opstandig gedrag. In deze periode moet voldaan zijn aan vier of meer van de
volgende criteria. Het kind:
- heeft vaak driftbuien
- spreekt vaak
volwassenen tegen
- weigert vaak
aan verzoeken of regels van volwassenen te voldoen
- irriteert vaak
met opzet andere mensen
- legt de schuld
van fouten en ongepast gedrag vaak bij anderen
- is vaak
lichtgeraakt of snel geïrriteerd door anderen
- is vaak kwaad
of verongelijkt
- is vaak
haatdragend of wraakzuchtig
Nota bene: Aan dit criterium is alleen voldaan als het gedrag
zich vaker voordoet dan normaal bij leeftijdsgenoten en kinderen in dezelfde
fase van ontwikkeling.
CD
Een antisociale gedragsstoornis (Conduct Disorder) is
een psychische aandoening die in het DSM-IV is ingedeeld bij de
ontwikkelingsstoornissen. Kinderen met deze aandoening vertonen gedrag dat door
hun omgeving als niet-acceptabel wordt beschouwd. Ze zijn bijvoorbeeld agressief (vechten,
stelen, liegen, mishandeling, aanranding) of vertonen delinquent gedrag
(stelen, brandstichten, vernielzucht, inbraak). Sommige kinderen zijn erg op
zichzelf gericht en trekken niet veel met leeftijdsgenoten op. Andere kinderen
zijn wel actief in groepsverband, maar vertonen daarin narcistisch gedrag:
ze vinden dat voor hen andere regels gelden en hun contacten zijn erop gericht
om er persoonlijk voordeel uit te putten. Verder hebben ze moeite hun relaties
op de juiste manier in te schatten en hebben een verminderd inlevingsvermogen.
De oorzaak van de aandoening is niet altijd duidelijk, maar vaak
bestaan er problemen tussen het kind en de ouders of geven de ouders het
verkeerde voorbeeld. Ook is er vaak sprake van een lagere intelligentie en mindere
prestaties op school.
Leerbeperkingen
Met leerstoornis/leerbeperking bedoelt men
leerproblemen die in eerste instantie inherent zijn aan de persoon zelf. Men
moet dus het onderscheid maken tussen leerstoornissen en leerproblemen.
Leerproblemen treden op wanneer er onvoldoende stimulatie is in
de omgeving of er sprake is van een ondergemiddelde intelligentie. Men noemt
deze ook wel secundaire leerproblemen. De persoon in kwestie vertoont
leermoeilijkheden op allerlei vlakken.
Leerstoornissen daarentegen zijn primaire leerproblemen. Men vermoedt dat ze
erfelijk zijn en personen met leerstoornissen bepaalde neurologische
'afwijkingen' bezitten. Kinderen met leerstoornissen beschikken gewoonlijk over
een normale intelligentie. Belangrijke kenmerken van leerstoornissen zijn dan
ook dat ze persisterend (blijvend) en specifiek voor taal (dyslexie) of rekenen
(dyscalculie) zijn. Ook NLD is een leerstoornis.
NLD
Een niet-verbale
leerstoornis (NLD naar de Engelse benaming non-verbal learning disorder)
is een neuropsychologische aandoening, een leerstoornis die in de
jaren 70 voor het eerst werd beschreven door de Canadees Byron Rourke.
NLD is een neuropsychologische diagnose, waarbij het specifieke
profiel van vaardigheden en tekorten door middel van neuropsychologisch
onderzoek wordt vastgesteld. De stoornis levert vooral problemen op in de
non-verbale communicatie, en ook op verschillende andere gebieden.
Leerproblemen doen zich voornamelijk voor op non-verbaal gebied (functies van
de rechterhersenhelft).
RETT
Het syndroom van Rett ook
wel Rettsyndroom is een vrij zeldzame (ca 10 nieuwe gevallen per jaar
in Nederland, incidentie 1:12.000 tot 1:18.000) aangeboren aandoening die
vrijwel alleen bij meisjes voorkomt, en die leidt tot ernstige geestelijke en
lichamelijke invaliditeit..
Het syndroom bestaat uit een aantal neurologische stoornissen en
wordt waarschijnlijk veroorzaakt door het niet-optreden van een bepaalde
normale ontwikkelingsfase, wat waarschijnlijk weer wordt veroorzaakt door een
niet goed functionerend gen. De diagnose wordt in eerste instantie gesteld op
basis van dit kenmerkende ontwikkelingsverloop, maar wordt bevestigd door
genetisch onderzoek. Niet bij iedere patiënt wordt een stoornis in het
desbetreffende gen gevonden, maar wel bij 80%.
Hechtingsstoornis
Reactieve hechtingsstoornis is een psychische
aandoening die in het DSM-IV is ingedeeld bij de
ontwikkelingsstoornissen. De aandoening ontwikkelt zich in de eerste vijf
levensjaren. Het DSM-IV onderscheidt het geremde (waakzaam, terughoudend) en het
ongeremde type (gebrek aan onderscheid).
Kinderen die aan deze stoornis lijden, slagen er niet in om zich op een gepaste
wijze emotioneel te hechten aan hun ouders of anderen die voor hen zorgen. De
oorzaak kan liggen in verwaarlozing of mishandeling (geestelijk of
lichamelijk), maar kan ook ontstaan als het kind niet voldoende gelegenheid
krijgt om emotionele banden te vormen, bijvoorbeeld als het regelmatig andere
verzorgers krijgt.
De ernst en duur van de aandoening is afhankelijk van een aantal factoren, maar
over het algemeen treedt een sterke verbetering of genezing op als het kind in
een veilige en verzorgende omgeving wordt ondergebracht. De reactieve
hechtingsstoornis is gevoelig voor comorbiditeit. Zo kunnen groei-, leer-
en eetstoornissen optreden. Een verleden van RHS speelt op later leeftijd soms
een rol bij het ontstaan van angst- en gedragsstoornissen.
Dyspraxie
Dyspraxie is een motorische ontwikkelingsstoornis die leidt
tot problemen bij het plannen en coördineren van motorische handelingen. Het is
een stoornis bij het correct verwerken van informatie door de
hersenen. Vaak gaat dyspraxie samen met problemen met de spraak, taal,
waarnemen, denken en gevoelige tastzin. Verondersteld wordt dat dyspraxie
veroorzaakt wordt door onvolgroeidheid of vertraging in de ontwikkeling van
neuronen en bij ongeveer 2% van de bevolking zichtbaar is.
Eetstoornissen
Een eetstoornis is een psychische aandoening, een
afwijking van het normale eetgedrag behorend bij de leeftijd, het geslacht, en dergelijke.
Het probleem kan zich bevinden in de hoeveelheid voedsel die iemand tot zich
neemt (te veel of te weinig), in eetaanvallen, in het uitbraken van voedsel
(met als doel gewichtscontrole) en in voedselweigering.
Indien de persoon lijdt aan overeten, ontstaat het risico van
obesitas (vetzucht).
In het DSM-IV zijn twee eetstoornissen beschreven:
1. Anorexia Nervosa (magerzucht):
men zal er alles aan doen om heimelijk wegen te vinden niet te hoeven eten.
2. Boulimia nervosa: men is sterk geobsedeerd
om heimelijk veel te eten en dit kort daarna weer uit te braken, of te laxeren.
Obsessief Compulsieve Stoornis (OCS)
Obsessies, of dwanggedachten, zijn terugkerende indringende
gedachten, die vaak onaangenaam zijn en als vreemd ervaren worden. Compulsies,
of dwanghandelingen, zijn handelingen die steeds herhaald worden, volgens
bepaalde regels of rituelen. Ook dit wordt meestal als vreemd en onaangenaam
ervaren door degene die zich door een inwendige kracht gedwongen voelt om ze te
verrichten.
Ticstoornissen
Een ticstoornis is
een neurologische of psychische aandoening die het optreden
van tics als belangrijkste kenmerk hebben. Dit zijn spontane,
reflexachtige bewegingen of vocale uitingen.
In het DSM-IV zijn ticstoornissen ingedeeld bij de
ontwikkelingsstoornissen. Het handboek onderscheidt de volgende ticstoornissen:
1. Chronische motorische of vocale
ticstoornis.
2. Syndroom van Gilles de la
Tourette
3. Ticstoornis niet anderszins
omschreven (restgroep)
De chronische of motorische ticsstoornis is
een ontwikkelingsstoornis waarbij gedurende minimaal een jaar motorische
of vocale tics optreden, dit in tegenstelling tot het Syndroom van
Gilles de la Tourette , waarbij de beide vormen van tics naast elkaar
voorkomen.
Angststoornissen
Een angststoornis is een psychische
aandoening die zich kenmerkt door de aanwezigheid van een pathologische
angst. Angst is een gevoel dat optreedt bij dreigend gevaar.
De emotie ontstaat als het welzijn van een persoon direct wordt
bedreigd, maar ook als een persoon een situatie als bedreigend ervaart. Angsten
kunnen kortdurend zijn, maar ook langdurend, soms zelfs levenslang. Als een
angst geen reële grond heeft en de betrokken persoon er sociale problemen door
ondervindt, is er sprake van een stoornis. Sommige van deze aandoeningen worden
fobie genoemd.